Her yıl 10-16 Mayıs tarihleri arasında kutlanan Dünya Engelliler Haftası, yalnızca engelli bireylerin değil, aynı zamanda onların hayatını kolaylaştırmaya çalışan aile bireylerinin sorunlarını da gündeme taşıyor. Bu kapsamda ağır engelli çocuğu olan annelere tanınan erken emeklilik hakkı, toplumun bu görünmeyen yükünü taşıyan annelere nefes aldırıyor.
2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, ağır engelli çocuk sahibi annelere önemli bir sosyal güvence sunuyor. Düzenleme sayesinde, bu annelerin her 360 günlük sigortalı çalışmasına ilave 90 gün prim ekleniyor. Bu da annenin her yıl için 450 gün çalışmış gibi sayılmasını sağlıyor. Ayrıca, ek primler sadece prim gün sayısını artırmakla kalmıyor, aynı zamanda emeklilik yaşını da aşağıya çekiyor.
YILLAR ÖNCESİNDEN EMEKLİLİK MÜMKÜN
Ekim 2008’den itibaren sigortalı olarak çalışmaya başlayan bir anne, bugün itibarıyla 5940 prim gününe ulaştıysa, bu süreye 1485 gün daha ekleniyor. Toplamda 7425 prim gününe ulaşan anne, normalde 58 yaşında emekli olacakken yaklaşık 54 yaşında emekliliğe hak kazanabiliyor.
KİMLER YARARLANABİLİYOR?
Habertürk yazarı Ahmet Kıvanç’ın aktardığı bilgilere göre bu haktan yararlanabilecek anneler şunlar:
4/a (SSK) sigortalıları
4/b (BAĞ-KUR) kapsamında çalışanlar
4/c (Emekli Sandığı) mensubu memurlar
İsteğe bağlı sigorta primi ödeyen kadınlar
BAŞVURU SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
Bu avantajdan faydalanmak isteyen annelerin öncelikle çocuklarının “başkasının sürekli bakımına muhtaç” olduğuna dair sağlık kurulu raporu alması gerekiyor. Raporlar, SGK’nın sağlık kurulları tarafından düzenleniyor.
Başvurular şu şekilde yapılıyor:
SSK ve BAĞ-KUR kapsamında çalışanlar, bağlı bulundukları SGK il müdürlüğüne ya da merkezine,
Memur statüsündeki anneler ise görev yaptıkları ilin SGK merkezine başvuruda bulunabiliyor.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ŞARTLAR
2008 öncesi sigortalı çalışma süreleri bu kapsama dahil edilmiyor.
Rapor alınması için çalışıyor olma şartı aranmasa da sigorta priminin ödenmiş olması gerekiyor.
Rapor, emeklilik yaklaşmadan da alınabilir.
Çocuğun ağır engelli olduğu dönem kadar ek prim kazanılır.
Çocuğun evlenmesi ya da kurumda yatılı bakım alması durumunda hak sona erer.
Çocuğun çalışmaya başlaması halinde ise engel durumu yeniden değerlendirilir.
Velayetin annede olması kaydıyla evlat edinilen çocuklar için de hak geçerli sayılır.
Engelli çocuğa sahip annelere sağlanan erken emeklilik hakkı, hem ekonomik hem de duygusal anlamda ciddi bir destek niteliği taşıyor. Bu düzenleme, hayatlarını çocuklarının bakımına adayan kadınlara, geleceklerini daha huzurlu ve güvenli planlama fırsatı sunuyor.
