Gazze’ye ne kadar insani yardım ulaşıyor?

Yardım kuruluşları, İsrail’i neredeyse tamamen dışa bağımlı olan 400 bin Filistinlinin bulunduğu Gazze’nin kuzeyine gıda tedariğini engellemekle suçluyor.

ABD, İsrail hükümetine Gazze Şeridi’ne insani yardım teslimatlarını artırmak için 30 gün süre tanıdığını, aksi halde İsrail’e askeri yardımın bir kısmının kesilebileceğini söyledi.

Peki bölgeye insani yardım tedariği ne durumda?

Gazze’nin ne kadar insani yardıma ihtiyacı var, ne kadarı bölgeye ulaşıyor?

Birleşmiş Milletler (BM) İnsani İşler Koordinasyon Ofisi’ne (OCHA) göre Ekim 2023’te çatışmaların başlamasından önce Gazze’ye günde ortalama 500 kamyon yardım giriyordu.

Ancak bu sayı Eylül 2024’te ortalama 52 kamyona düştü.

Ağustos’ta günde ortalama 65, Temmuz’daysa 79 yardım kamyonu abluka altındaki bölgeye girebildi. Nisan’dan bu yana 100’den fazla insani yardım kamyonunun bölgeye girdiği bir gün olmadı.

BM, iki hafta boyunca Gazze’in kuzeyine hiç gıda tedariği sağlanmadığını ve bölgede bulunan 400 bin kişinin temel ihtiyaç eksiği çektiğini açıkladı.

OCHA, yardım eksiğinin yol açtığı sonuçları şöyle sıraladı:

BM’nin Gazze’de yaşayan yaklaşık 2,23 milyon Filistinliden sorumlu Yakın Doğu’daki Filistin Mültecilerine Yardım ve Çalışma Ajansı’na (UNRWA) göre bölgedeki ekilebilir arazinin yüzde 70’i yok edildi.

UNRWA’ya göre Gazze nüfusunun neredeyse tamamı gıda yardımına muhtaç.

BM, Ağustos’ta bir milyon, Eylül’deyse 1,4 milyon Gazzeliye gıda yardımı ulaşmadığını söyledi.

UNRWA ayrıca 100 bin ton gıda yardımının erişim kısıtlamaları, hasarlı yollar ve asayişe yönelik endişeler yüzünden Gazze’ye giremediğini duyurdu.

OCHA, yardım teslimatlarının bir kısmının İsrail ordusuna bağlı Kordinasyon ve İrtibat İdaresi (CLA) tarafından “lojistik, operasyonel ya da güvenlik gerekçesiyle” reddedildiğini söyledi.

BM kurumu, Eylül’de CLA’den Gazze’nin kuzeyine 175 teslimat görevi yapmak için izin istediğini, bunlardan 78’ine arabuluculuk yapıldığını açıkladı.

Aynı ay Gazze’nin güneyi için yapılan 491 yardım görevi başvurusunun 227’si kabul edildi.

ABD yapımı yardım iskelesi işe yaradı mı?

ABD silahlı kuvvetleri, yardım malzemelerini deniz yoluyla getirmek için Gazze Şehri’nin hemen güneyindeki bir plaja, birkaç yüz metre uzunluğunda bir yüzer iskele inşa etti.

İskele 17 Mayıs’ta açıldı.

Kıbrıs’ta yüklenen kamyonlar donanma gemilerinden iskeleye geçiyor. Sahildeki bir depolama alanında yardımları boşaltıyorlar.

ABD ordusu iskele üzerinden günde yaklaşık 90 kamyonun bölgeye yardım götürmesinin beklendiğini ve bu sayının günde 150 kamyona çıkacağını açıkladı.

Ancak iskele 28 Mayıs’ta dalgalı denizde parçalanarak kullanılamaz hale geldi. İskelenin bazı bölümleri tamirat için İsrail’in Aşdod limanına götürülmek zorunda kaldı.

İskele Mayıs, Haziran ve Temmuz’da küçük çaplı yardım teslimatları için kullanıldı.

ABD İsrail’i Gazze’ye insani yardım konusunda nasıl uyardı?

ABD Dışişleri bakanı Antony Blinken ve Savunma Bakanı Lloyd Austin, İsrail hükümetine şu ifadeleri içeren bir mektup kaleme aldı:

“Şu anda ABD hükümetinin Gazze’de giderek kötüleşen insani duruma dair derin endişesini vurgulamak için bu mektubu kaleme alıyor ve hükümetinizden gidişatın değiştirilmesi için bu ay hızlı ve sürdürülebilir eylemler bekliyoruz.”

Mektupta İsrail güçlerinin Eylül’de Gazze’nin kuzeyi ve güneyi arasındaki insani yardım akışının neredeyse yüzde 90’ını engellediği söylendi.

Ayrıca İsrail’in yardım tedariğini artırmak için “derhal başlayarak 30 gün içinde” önlemler almak “zorunda olduğu” ve bunun gerçekleşmemesinin “ABD politikaları açısından sonuçları olabileceği” ifade edildi.

Mektupta ABD yasalarına göre Washington tarafından gönderilen insani yardımları engelleyen ülkelere askeri yardımın yasaklanabileceği vurgulandı.

Washington hükümeti, ABD merkezli Axios dergisinde yayımlanan mektubun kamuoyuyla paylaşılmasının planlanmadığını açıkladı.

İsrail, Gazze’ye insani yardım konusunda sınırlama olmadığını söylüyor ve BM kurumlarını yardımı düzgün dağıtamamakla suçluyor.

İsrail ayrıca Hamas’ı insani yardımları çalmakla da suçluyor. Hamas bu iddiaları reddediyor.

Gazze’ye insani yardımları koordine eden Bölgelerdeki Hükümet Faaliyetleri Koordinatörü (COGAT) kurumu, Mayıs’ta BBC’ye yaptığı açıklamada bölgeye insani yardımların yanı sıra çok sayıda ticari kamyonun da erzak tedariki yaptığını söylemişti.

Bir İsrail hükümeti sözcüsü, İsrail devletinin ABD’den gelen mektubu incelediğini, “bu meselenin ciddiye alındığını” ve ABD’li mevkidaşları tarafından “dile getirilen endişelerin çözülmesini” istediklerini söyledi.

Yardım eksikliği gelecekte ne anlama gelebilir?

Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırılması (IPC) olarak bilinen çalışmaya göre, Gazze’de 1,1 milyon insan felaket düzeyinde bir gıda güvensizliği yaşıyor.

IPC, Gazze’nin kuzeyinde tahminen 210 bin kişiyi kapsayan bir kıtlık tehlikesinin söz konusu olduğunu belirtiyor.

Kıtlık, Uluslararası Kurtarma Komitesi tarafından yetersiz beslenme, açlık ve ölüme yol açan yaygın şiddetli gıda yoksunluğu olarak tanımlanıyor.

IPC, Gazze’nin orta ve güney kesimlerinde de şu andan Temmuz ayına kadar yüz binlerce kişiyi daha kapsayacak bir kıtlık yaşanabileceğini belirtiyor.

İnsan hakları kuruluşu Euro-Med Human Rights Monitor, Gazze’deki sağlık yetkililerinin Refah saldırısının başlamasından bu yana kıtlığa bağlı 30 ölümü resmi olarak belgelediğini ve insanların artık her gün açlıktan öldüğünü söylüyor.

Euro-Med Human Rights Monitor, Birleşmiş Milletler ve diğer yetkililere Gazze Şeridi’nde resmi olarak kıtlık ilan etmeleri çağrısında bulundu.

Ancak Cogat durumun o kadar da kötü olmadığını söylüyor.

Sasson, “Günde 400 yardım kamyonu gönderirken nasıl kıtlık olabilir?” diyor.