İmge Nedir?
Metinlerde kullanılan kelime ve kavramların zihinde oluşturduğu tasvirlere imge denir. İmgeler, hayale ve çağrışıma bağlı olarak ortaya çıktığı için kişiden kişiye değişir. İmaj, mazmun ve tasvir kelimeleri imge ile eş anlamlıdır.
Bu sözcükten türetilen imgelemek kelimesi ise hayal etmek ve zihinde canlandırmak anlamına gelir.
İmge Nasıl Bulunur?
Manzum eserlerde yapılan tüm benzetmeler (açık- kapalı istiare, teşbih ve mecazi mürsel söz sanatları) birer imgedir.
Örneğin:
”Gece bir düşman gibi sokuldu yanıma”
Bu dizede gece bir düşmana benzetilerek imge oluşturulmuş.
Şiirlerde gibi, kadar, adeta gibi edatlar kullanılmadan da imge oluşturulabilir.
”Sen bir Leyla idin bense Mecnun
Aşklar ziyan oldu dostlar melun”
Yukarıdaki beyitte Leyla ile Mecnun kelimeleri aşkın, kavuşamamanın, ayrılığın imgesidir.
İmge Örnekleri Nelerdir?
Manzum eserlerde imgeler genellikle söz sanatlarıyla birlikte kullanılır.
A) Mübalağa Sanatıyla Oluşturulan İmge Örnekleri
1- İçimde dağ gibi büyüyor hasretin.
Özlem duygusu ”dağlara” benzetilmiş. Bu dizede ”dağ” kelimesi imge olarak kullanılmış.
2- Sen gidince, güneş bile aydınlatmaz oldu evimi.
Bu şiirde evin karanlığı, soyut bir şekilde ele alınmış, iç sıkıntısı, özlem ve acı anlamında kullanılmıştır. Güneşin evi aydınlatamaması mübalağa, ev ise imge olarak kullanılmıştır.
3- ”Zaman hepimizi yutan dev bir canavar
Yarın yoktur, şimdi olan”
Yukarıdaki beyitte zaman imgesi, canavar benzetmesiyle oluşturulmuştur.
B) Tezat Sanatıyla Oluşturulan İmge Örnekleri
1- ”Bir yanımda sıcak iklimleriyle dost gülüşleri
Bir yanımda soğuk ülkelerin uzak fısıltıları”
Bu şiirde ”dostluk” imgesi sıcak iklimler benzetmesiyle oluşturulmuş. Sıcak ve soğuk kelimelerinin aynı beyitte kullanılması ise tezat sanatına örnek olarak kullanılması ise tezat sanatına örnek olarak gösterilebilir.
2- Sen benim kurak çölümü göz yağmurlarınla ıslattın.
Kurak – Islatmak: Tezat
Göz Yağmurları imgesi: Ağlamak
3- ”Sen gelince sonbaharda ağaçlar çiçek açardı
Ve yüzüm sararıp solardı senin vakitsiz gitmelerinde”
Bu şiirde iki ayrı tezat sanatı kullanılmıştır.
İlk tezat: Gelince – Gitmelerinde
İkinci tezat: Ağaçların çiçek açması – yüzün sararıp solması
Şiirdeki imge: Mutluluk duygusunun ağaçların çiçek açması olarak anlatılması.
4- ”Ne yazlar ne kışlar geçirdim sensiz
Ne acılar çektim tarifsiz”
Tezat: Yaz – kış
Yazların kışların geçmesi zaman kelimesinin yerine kullanıldığı için şiirde imge olarak kullanılmıştır.
