İsrail’in Lübnan işgali için olası senaryolar neler?

Kaynak, STR/EPA-EFE/REX/Shutterstock

Göz Atın

İran’ın Lübnan ikilemi: Sessiz kalmak ya da Hizbullah için intikam saldırısına girişmek

Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan ‘kılıçlı yemin’ açıklaması: ‘Hak ettikleri cezayı almalarını temin edeceğiz’

Filistin lideri Abbas BM Genel Kurulu’na seslendi: ‘Gazze’nin tek karışını bile İsrail’e vermeyeceğiz’

İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, İsrail’in Lübnan’a yönelik son saldırılarının “olası bir kara harekatına hazırlık” olduğunu söyledi.

İsrail ve Lübnan arasındaki çatışmanın son dönemde tırmanması, İsrail’in 2006’da Lübnan topraklarında yoğun hava bombardımanı ve ardından kara operasyonlarıyla süren 2006 savaşını hatırlatıyor.

Hamas’ın 7 Ekim 2023’te İsrail’e yönelik saldırılarının ardından Hizbullah da Lübnan’ın güneyinden İsrail’e saldırmış ve iki taraf da bugüne dek çatışmaları sürekli tırmandırdı.

Peki İsrail Lübnan’ı işgal etmeye karar verirse bunu nasıl yapabilir? İsrail bölgede kalmak ve bölgeyi kontrol etmek mi istiyor?

İsrail kara harekatına hazırlanıyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hizbullah ile tırmanan çatışmalar nedeniyle ülkenin kuzeyindeki evlerinden tahliye edilen yaklaşık 60 bin İsrailli’nin güvenli bir şekilde geri dönmelerini sağlama sözü verdi.

25 Eylül’de İsrail ordusu, Hizbullah’ın bu bölge sakinleri için oluşturduğu tehdidi bertaraf etmek amacıyla bir şekilde Lübnan’a girme niyetinde olduğunu dile getirdi.

Genelkurmay Başkanı Halevi askerlere hitaben yaptığı konuşmada, “Bugün de devam edeceğiz, durmayacağız; onları her yerde vurmaya devam edeceğiz. Hedefimiz çok açık; kuzey sakinlerini güvenli bir şekilde geri getirmek” dedi.

23 Eylül Pazartesi günü, İsrail’in Lübnan’daki Hizbullah hedefleri olduğunu söylediği noktalara düzenlediği yoğun hava saldırılarının ardından 600’den fazla kişinin hayatını kaybetmesiyle son dönemdeki tırmanış kritik bir aşamaya ulaştı.

Yekililer ölenler arasında kadın, çocuk ve sağlık görevlileri de dâhil olmak üzere onlarca sivilin bulunduğunu açıkladı.

Hava saldırıları devam etse de birçok analist İsrail’in yakında Lübnan’a kara kuvvetleri de göndereceğini tahmin ediyor.

Kara harekatı için olası senaryolar neler?

Lübnan’daki daha önceki savaşlarında İsrail kara harekatı için çeşitli yöntemler izlemişti.

İsrail’in 1982 ve 2006 arasındaki Lübnan işgallerine yeniden göz atmak olası senaryoları anlamak için önemli olabilir.

İsrail diplomatik misyonunun internet sitesindeki bilgilere göre, 1982’de İsrail güçleri, Filistin sınırındaki baskınlarını ve çatışmaları durdurmak, Lübnan’daki Suriye varlığını ve etkisini bitirmek ve “Lübnan’da İsrail ile barış anlaşması imzalayabilecek daha dostane bir hükümetin kurulmasına yardımcı olmak” için Lübnan’a girdi.

O noktada Yaser Arafat ve Filistin Kurtuluş Örgütü’nün liderliğindeki Filistinliler, İsrail’i tanımayacak ve İsrail de bir Filistin devletini desteklemeyecekti.

Binlerce asker, yüzlerce tank ve zırhlı aracın olduğu işgal ordusu devasa boyutlardaydı. Yoğun hava, deniz ve ağır silah bombardımanının eşlik ettiği işgalde İsrail birden çok cephede üstünlük elde etti. Bir hafta içinde Lübnan’ın başkenti Beyrut’un çeperlerine ulaştı ve şehri kuşatma altına aldı.

1982 işgaline tepkiler ne oldu?

Yaser Arafat ve Filistin liderini destekleyen 2,000 Suriye askeri Lübnan’ı terk etmeye zorlandı.

O dönemde bir BBC muhabiri, “Şu anda gemiyle Yunanistan’a giden Arafat’ın, Lübnan’daki olaylı kalışının ardından kendisini kabul edecek bir başka Arap hükümeti bulması olası görünmüyor” diye yazmıştı.

Ancak İsrail birçok ülke tarafından kınandı. Eylül 1982 itibarıyla Beyrut’taki yüzlerce Filistinli, Hristiyan milisler tarafından katledilirken, İsrail birlikleri hiçbir şey yapmamıştı.

Daha sonra Sabra ya da Şatilla katliamı olarak adlandırılan olaylar, dönemin Lübnan devlet başkanı Beşir Cemayel’e dört gün önce düzenlenen suikastin intikamı olarak anılmıştı.

2006’da Lübnan’ın bir kaç kilometre içlerindeki kasabalar ve etrafındaki alanlara yapılan kara harekatı, 1982’dekine göre daha sınırlı ve yavaştı.

İsrail siyasi analisti Yuav Stern 23 Eylül’de BBC’ye bir sonraki kara harekatının 1982’dekine benzer olacağını düşünmediğini; daha ziyade yavaş, temkinli ve hesaplı bir işgal olacağını tahmin ettiğini söyledi.

İsrail’in topyekun işgale bir anda girişmek yerine, Lübnan’ın güneyindeki kasabaları birer birer işgal edebileceğini öne sürdü. Stern, 2006’dakine benzer şekilde ancak Lübnan topraklarında daha fazla ilerleyerek Litani nehrine ulaşacak bir harekat olacağını tahmin etti. Lübnan’daki önemli bölgelerin kontrolünü elde etmek isteyen iki taraf için Litani nehri kritik bir eşik olageldi.

Stern, uzun süredir Lübnan’ın güneyinde varlık gösteren Hizbullah’ın İsrail’in burayı işgal etmesini önleyerek hızla terk etmesine neden olacağını tahmin ediyor.

Askeri analist ve eski general Hişam Caber, İsrail’in Lübnan’ın güneyindeki olası herhangi bir işgalinin, birliklerinin orada uzun süre kalmasıyla sonuçlanamayacağını savunuyor.

“İsrail 2006’daki işgalinde karayı kontrol etmeye çalışmanın sonuçlarını deneyimledi” diyen Caber, bugün olası bir işgalin çok farklı bir biçim alacağını ekliyor.

Caber, İsrail’in Lübnan’daki kara operasyonlarının çok dar bir kapsamda ve sınır ötesi baskınlarla sınırlı olacağını öngörüyor. Sınırlı alanda yapılacak her bir baskının bir günden uzun sürmesini beklemiyor.

Caber, İsrail’in suikastler ve siber güvenlik operasyonlarıyla desteklediği hava saldırılarını yoğunlaştırıp, kara harekatını iptal etmesinin de mümkün olduğunu belirtiyor.

İşgal hangi bölgeleri hedefleyebilir?

Caber, İsrail’in karadan operasyonlarının “Lübnan’ın sınır kasabalarıyla kısıtlı” olacağını tahmin ediyor ancak İsrail’in diğer bölgelerde “komando operasyonları”na benzer operasyonlar düzenlemesinin mümkün olduğunu savunuyor.

Diğer yandan Stern, olası kara harekatının “Lübnan-İsrail sınırı ve Litani nehri arasındaki bölgeyi” kapsayacağını düşünüyor.

İsrail’in taktiksel nedenlerle Litani’nin kuzeyine sızmaya zorlanması ve sonra geri çekilmesi ya da hatların gerisine çıkarmalar yapmasının mümkün olabileceğini söylüyor. İsrail’in gelecekte pazarlıklarda elini kuvvetlendirmek için Lübnan’ın içlerine sızabileceğini de ekliyor.

1982 savaşındaki işgal üç ana eksene odaklanmıştı. Bunların ikisi İsrail’in Celile Sapı olarak bilinen bölgesinden başlayarak Lübnan’ın doğusundaki Bekaa Vadisi’ne ve ortalardaki dağlık alanlara doğru ilerlemişti. Üçüncü eksen Beyrut’un güneyindeki kıyı yolu boyunca uzanıyordu.

İşgal aynı zamanda donanma ile getirilen piyadelerin ve zırhlı araçların Sayda kentinin kuzeyinden indirilmesini de içeriyordu.

İşgalin amaçları neler olabilir?

1982 savaşının ve kara harekatının, açıklanan hedefi İsrail’in kuzeyindeki kasabaları, Filistinli savaşçıları sınırdan 40 km iterek, roket ve ağır silahların menzilinden çıkarmaktı.

İsrail buna ek olarak, Beyrut’raki genel merkezi dahil Filistin Kurtuluş Örgütü’nün altyapısını yok etmek ve Suriye güçlerini Lübnan’dan çıkarmak hedeflerini açıklamıştı.

İsrail’in 1982’deki saldırısı sadece Lübnan’ın güneyiyle sınırlı değildi; Bekaa Vadisi, Şuf Dağları ve Beyrut’taki geniş alanları da içeriyordu.

Hişam Caber dar menzilli kara harekatlarının ya da sınırlı operasyonların uzun vadede askeri etkisinin oldukça düşük olduğunu savunuyor.

Stern ise İsrail’in güney Lübnan’a olası bir harekatla öncelikle Hizbullah savaşçılarını iki nedenle Litani nehrinin kuzeyine püskürtmeyi amaçlayacağını söylüyor:

“İsrail kasabalarına kısa menzilli füzelerin ateşlenmesini durdurmak ve kuzeyden 7 Ekim’e benzer bir saldırının yeniden yapılmasını önlemek.”