Sayıştay’ın Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü 2023 Denetim Raporu’nda, sondaj hizmet alım işlerinde bazı usulsüzler bulunduğuna dikkat çekildi. Raporda, “Kamu idaresi tarafından ihale edilen sondaj hizmet alım işlerinde, süre uzatımı ve teknik şartname düzenlenmesi konularında mevzuata uygun olmayan işlemler görülmüştür” değerlendirmesi yer aldı.
Rapora göre, sondaj hizmet alım işlerinde dini bayramlarda çalışma yapılmaması nedeniyle cezasız süre uzatımı verildi. Süre uzatım kararı verilebilmesi için öngörülmezlik kriterinin gerçekleşmesinin gerektiğine dikkat çeken Sayıştay, “Dini bayram günleri öngörülmez tarihler olmadığından ihaleye verilen tekliflerde resmi tatil günlerinin etkisinin de göz önünde tutulmuş sayılması uygun olup bu tarihlere ilişkin cezasız süre uzatımı verilmemesi gerekir” denildi.
HÜKÜMLER SÖZLEŞMEDE YOK
Olumsuz hava koşulları (kar, don, şiddetli yağmur, sel) nedeniyle çalışma yapılamaması halinde, çalışma yapılamayan günlerin sözleşme süresi sonuna cezasız ek süre olarak ilave edileceğine ilişkin teknik şartname hükmünün sözleşmelerin “süre uzatımı verilecek haller ve şartları” başlığı altında yer almadığı da tespit edildi.
Raporda, “Sözleşmenin ilgili maddesinde süre uzatımına ilişkin detaylı bilgi verilmemesi ihaleye teklif verme aşamasında isteklileri yanıltabilecektir” dendi.
Rapora göre, sondaj hizmet alımlarının teknik şartnamesi ile belirlenen sondaj sayısı, derinliği ve konumlarına ilişkin bilgiler ile kabulü yapılan sondaj sayısı, derinliği ve konumlarında farklılıklar olduğu da görüldü.
17.8 MİLYAR TL ‘GARANTİYE’ AKTI
İktidarın yanlış ekonomi politikaları sonucu dövizde meydana gelen artışın etkisi ile geçen yıl Hazine garantili borçlar için 17.8 milyar TL kur farkı ödemesi yapılmak zorunda kalındı.
Sayıştay’ın “2023 Yılı Genel Uygunluk Bildirimi Raporu”nda, Hazine garantileri de ayrıntılandırıldı. Buna göre 2024 yılına devreden Hazine garantili borç tutarı 656.4 milyar TL. 2022 yılından devreden Hazine garantili borç 402.4 milyar TL’ydi. 2023 yılında yapılan giriş işlemleri 348.3 milyar TL oldu. 2023 yılında yapılan çıkış işlemleri ise 94.3 milyar TL olarak gerçekleşti. Geçen yıl kur farkı hariç verilen garanti tutarı 96.5 milyar TL oldu. Rapora göre, 2023 yılı içinde sağlanan garantili borçlar içerisinde kur farkı tutarı 251.5 milyar TL olarak yer aldı.
ÖDEME DAĞILIMI
Geçen yıl Hazine garantili borçlar kapsamında yapılan toplam 94.3 milyar TL’lik ödemenin dağılımı da şöyle oldu: Kreditörlere ödenen garantili borçların toplamı 75.9 milyar TL. Hazine tarafından risk hesabından ödenen Hazine garantileri 357.8 milyon TL. Geçen yıl Hazine garantili borçlar kapsamında kur farkı olarak da 17.8 milyar TL ödeme gerçekleştirildi.
KAMU KAYNAKLARI ŞİRKETLERE GİDİYOR
Kamu özel işbirliği (KÖİ) modeli kapsamında gerçekleştirilen yapişlet-devret projeleri kapsamında kamu kaynakları şirketlere gidiyor. Sayıştay’ın Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) denetim raporunda kurumun mali yapısına da yer verildi. Geçen yıl Bütçe Yasası ile KGM’ye 118.6 milyar TL ödenek verildi. Kurumun 2022 yılı ödeneği 45.1 milyar TL’ydi. Ödenekte bir önceki yıla göre yüzde 263 oranında artış yaşandı. KGM’nin 2023 mali yılı sonu bütçe ödeneği, başlangıç bütçesine yıl içinde eklenen 121.5 milyar TL ödenek ile 240.1 milyar TL oldu. Bu bütçenin 236.1 milyar TL’si harcandı. KGM geçen yıl 56.9 milyar TL cari transfer gerçekleştirdi. Sayıştay’ın raporunda şöyle denildi:
“2023 yılı bütçe ödenekleri ve gerçekleşmelerine bakıldığında, 2023 yılı ödeneğinden en yüksek payın sermaye giderleri için ayrıldığı, sermaye giderlerini ise cari transferlerin takip ettiği görülmektedir. Sermaye giderleri kapsamında yapılan 150.2 milyar TL tutarındaki harcamanın 137.3 milyar TL’si gayrimenkul sermaye üretim giderleri için, 12.8 milyar TL’si ise gayrimenkul alımları ve kamulaştırması için yapılmıştır. Cari transferler kapsamında yapılan 56.9 milyar TL tutarındaki harcamanın 56.8 milyar TL’si ise yap-işletdevret projeleri için yapılan garanti ödemelerinden oluşmaktadır.”
Rapora göre, yol, köprü ve tünel ücretlerinden de 3.9 milyar TL gelir elde edildi.
